تاریخچه گاوصندوق و صندوق های امانات به هزاران سال پیش باز می گردد و به طور جدایی ناپذیری با نیازهای افراد برای حفاظت از دارایی هایشان پیوند خورده است. از زمان های قدیم، گروه ها و افرادی وجود داشته اند که برای پول، جواهرات و سایر اشیاء قیمتی خود نیاز به نگهداری یا محافظت داشته اند. حفاظت از افراد بسیار ثروتمند مانند سلطنتی ها زمانی توسط ارتش ها و نگهبانان خصوصی ارائه می شد،و محل سکونت آنها به همین دلیل به شکل قلعه های مستحکم ساخته میشد.
با این حال، افراد زیادی نیز وجود داشتند که توانایی داشتن یک قلعه یا ارتش خصوصی را نداشتند و مجبور بودند راه‌های جایگزینی برای محافظت از اشیای با ارزش خود در خانه پیدا کنند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد جعبههای چوبی مستحکم که با حلقه‌های آهنی بسته شده بودند، برای هزاران سال برای این منظور استفاده میشدند.
تاریخچه گاوصندوق در یونان قدیم و روم باستان
در یونان قدیم از معابد برای نگهداری اشیای گرانقیمت و ارزشمند مردم استفاده میشد. باستانشناسان قدمت جعبههای نگهداری سکه را به حدود قرن دو قبل از میلاد تخمین زدهاند. این جعبهها در شهر پرین یونان( غرب ترکیه کنونی) کشف شدهاست.
در روم باستان کلیه فعالیتهای بانکی از معابد به ساختمانهای خصوصی و تحت نظر مقامات امپراطوری روم منتقل شد و در همان زمان قفلهای ترکیبی با صفحه چرخان جای خود را به کلیدهای قدیمی تر داد . اولین نمونه یافتشده از این قفلها در شهر آتن یونان کشف شدهاست.
تاریخچه نگهداری اشیای ارزشمند در امپراطوری چین
در زمان قرون وسطی و سلسله تانگ ( 618-907) که چین جزو یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان بود، ثروت اغلب به صورت کالاهای ارزشمندی مانند طاقههای ابریشم ، فلزات گرانبها و مواد معدنی مانند نمک نگهداری میشد. چینیها این کالاها را در انبارهای بزرگ با نگهبان و اسلحه مراقبت میکردند.
تاریخچه نگهداری اشیای ارزشمند در اروپا و دوران رنسانس
قبل از سال 1700 و در طول قرون وسطی و رنسانس اروپا، جعبههای چوبی با قفل و کلید حافظ امنیت اشیای گرانبهای مردم آن زمان بودند. جعبهها از چوبهای محکم و سنگین ساخته میشد و در نمونههای یافتشده در قرن سیزدهم حکاکیهای تزیینی برای زیباتر شدن جعبه ها نیز کشف شده است. گاها برای افزایش قدرت استحکام جعبهها از با میلهها و نوارهای آهنی استفاده میکردند.
در قرون وسطی برای افزایش امنیت گاوصندوقها ، قفلهای متعدد به آن اضافه میکردند که باعث میشد تا گاوصندوق سنگین شود و درب آن به دشواری باز و بسته گردد. برای رفع این مشکل در گاوصندوقها از دربهای لولادار استفاده شد اما با توجه به ساختار گاوصندوق در آن زمان، این دربهای لولادار نیز برای گاوصندوقهای سنگین ایجاد مشکل میکردند.
در آن زمان با توجه به سطح امنیت مورد تقاضا پیچیدگی قفلها و کلیدها متفاوت بود. گاهی اوقات نیز با نصب رولبولت امنیت گاوصندوق را افزایش میدادند.
قفلهای ترکیبی در کشورهای اسلامی مورد استقبال بود و الجزایر در کتاب (Knowledge of Ingenious Mechanical Devices) آن را مستند کرده است. نمونههای مشابه در موزههای دانمارک، بوستون و … نگهداری میشوند.
تاریخچه گاوصندوق در گرجستان و انگلستان
در قرن هجدهم از گاوصندوقهای فرفوژه برای حفاظت از اشیای گرانبها استفاده میشد. در اواخر قرن هجدهم سازندگان گاوصندوق از چدن در ساخت گاوصندوق استفاده کردند که شبیهترین نمونه به نمونه های مدرن گاوصندوق بوده است اما باز هم چون در برابر آتش مقاوم نبودند، مورد توجه قرار نگرفتند. در بانکها همچنان از اتاقهای امن استفاده میشد و گاوصندوقی برای بانکها تعبیه نشده بود.
قرن نوزدهم، سارقان با کمک ابزار قفل دربهای گاوصندوقها را به زور باز میکردند یا از باروت استفاده میکردند تا درب گاوصندوقها منفجر شود. پس نیاز به افزایش تدابیر امنیتی حس میشد.
سال 1835 برادران چاب حق اختراع یک گاوصندوق ایمن در برار دزدی را به نام خود ثبت کردند. در سال 1837 کارخانه گاوصندوق سازی خود را در لندن راهاندازی کردند و شروع به ساخت گاوصندوقهای زیرویترینی برای نگهداری جواهرات کردند. این شرکت از سال 1818 تولید قفل را آغاز کرده بود و کسی در بریتانیای کبیر نبود که آنها را نشناسد و تا به امروز نیز این برند مشغول فعالیت است.
در اواسط قرن نوردهم میلادی گاوصندوقها دو جداره ساخته شد که مخلوط ورق قلع و آهن با لایه داخلی چوب، خاک اره و زاج بود . این گاوصندوقها مقاوم در برابر آتش بودند زیرا زاج مذاب از ورود آتش جلوگیری میکند.
تاریخچه گاوصندوق در ایالات متحده آمریکا
در دهه 1820 مخترع آمریکایی جس دلانو ترکیب جدیدی را برای ضد حریق بودن گاوصندوقها اختراع کرد. این روش مدعی بود که با خیساندن لایه داخلی چوبی در محلول پتاسیم هیدروکسید و زاج و احاطه کردن لایه چوبی با خاک رس ، آهک، گرافیت و میکا گاوصندوق را ضد حریق میکند.
پس از آن در اواسط دهه 1830 تا 1840 دوره ثبت اختراع گاوصندوقهای ضد حریق در آمریکا بود. گاوصندوقهای فرفورژهای سنگین در سایزهای متفاوت و برای استفادههای متنوع طراحی و ساخته میشدند. در سالهای 1866 و 1867 قفلساز آمریکایی Linus Yale Jr به همراه پدرش یکی از بزرگترین کارخانههای قفل سازی در کل دنیا را احداث کردند.
توسعه قفلهای ترکیبی و چرخشی
استفاده از قفلهای ترکیبی پیشرفته تر از قرن نوزدهم در ایمنسازی گاوصندوقها بسیار رایج شد زیرا بازکردن آنها بسیار چالش برانگیز بود.
این قفلها که در گاوصندوقهای بانکی نیز امروزه استفاده میشود صفحهای بزرگ است که باید بر اساس ترکیب از پیش تنظیم شده در جهات مختلف چرخانده شود تا قفل بازگردد. این قفلها بسیاراز قفلهای ارزانتر ایمنتر بود چرا که حتی با گوش دادن صدای باز شدن درب در زمان ورود اعداد صحیح بازکردن آنها دشوار بود.
توسعه گاوصندوقهای مدرن
با توسعه استحکام فولاد بشر موفق به ساخت گاوصندوقهای قویتر و بادوامتری شد که در نهایت این تلاش منجر به ساخت درب خزانههای بانکی فولادی مستحکم گردید. سپس در اوایل قرن بیستم بشر موفق به توسعه بتن جدید شد که باعث تقویت درب خزانه بانکی میگردد. تعبیه و ساخت گاوصندوقهای شخصی برای با پایه بتنی که جابهجایی آنها را بدون تجهیزات غیرممکن میکرد بسیار رایج شد.
تاریخچه اختراع گاوصندوق
